Η συγκέντρωση βορίου στο έδαφος κυμαίνεται από 2 έως 100 ppm με μέση συγκέντρωση στα 10ppm. Στο έδαφος βρίσκεται κυρίως στο εδαφικό διάλυμα υπό μορφή βορικού οξέος (H3BO3) και υπό μορφή διαφόρων βορικών ανιόντων.
Η πρόσληψη βορίου από τα φυτά ελέγχεται από το επίπεδο βορίου στο εδαφικό διάλυμα και όχι από τη συνολική περιεκτικότητα σε βόριο στο έδαφος. Η πρόσληψη βορίου είναι μια παθητική (μη μεταβολική) διαδικασία. Κινείται με νερό στους ιστούς των φυτών και συσσωρεύεται στα φύλλα. Επομένως, η πρόσληψη και η συσσώρευση βορίου εξαρτώνται άμεσα από τον ρυθμό διαπνοής.
Η κινητικότητα του βορίου στο φλοίωμα είναι πλέον γνωστό ότι εξαρτάται από το είδος του φυτού. Στα φυτά η συγκέντρωση βορίου ποικίλλει. Όταν είναι <15ppm, τα φυτά βρισκονται σε συνθήκες έλλειψης, ενώ όταν υπερβεί τα 200ppm εμφανίζονται συνθήκες τοξικότητας.
ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΕΛΛΕΙΨΕΙΣ ΒΟΡΙΟΥ
Συμπτώματα ανεπάρκειας βορίου: Περιορισμένη εκβλάστηση, διάσπαση μπουμπουκιών, παραμορφωμένη ανάπτυξη βλαστών, βραχείς μεσογονάβλοι, αυξημένη διακλάδωση, πτώση μπουμπουκιών ανθέων και αναστολή ανάπτυξης καρπών και σπόρων.
Τα συμπτώματα τοξικότητας του βορίου περιλαμβάνουν: Χλωρωτικές άκρες των φύλλων, νέκρωση των φύλλων και αργότερα πτώση των φύλλων και ακόμη και θάνατο φυτών.
Στα κωνοφόρα η τοξικότητα βορίου εμφανίζεται ως χλώρωση, νέκρωση και επιβράδυνση της ανάπτυξης, ενώ στα πλατύφυλλα με μικρέςνεκρωτικές κηλίδες κοντά στην κορυφή των φύλλων και περιφερειακά στα άκρα. Στις περιοχές των νεκρωτικών κηλίδων είναι μικρή η κινητικότητα βορίου στους φυτικούς ιστούς και η συγκέντρωση του είναι υψηλότερη.
Εδάφη που παρουσιάζουν προβλήματα τοξικότητας βορίου είναι:
- τα νέα αλλουβιακά εδάφη
- εδάφη που αρδεύονται συνεχώς με νερό υψηλής περιεκτικότητας του βορίου (>0,75ppm)
- εδάφη που δέχονται μεγάλες ποσότητες καλλιούχων λιπασμάτων (καλιούχα λιπάσματα=μεγάλες ποσότητες βορίου)
- εδάφη με ορυκτά υχψηλής συγκέντρωσης βορίου
Έλλειψη βιοδιαθέσιμου βορίου παρουσιάζεται σε:
- όξινα εκπλυμένα εδάφη
- ασβεστούχα εδάφη
- φτωχά σε οργανική ουσία εδάφη
- αμμώδη εδάφη
ΒΟΡΙΟ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ
Το βόριο είναι τα εδάφη μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε 3 ομάδες:
- Βόριο ως ορυκτό συστατικό.
- Το βόριο προσροφάται σε σωματίδια του εδάφους, όπως ορυκτά αργίλου, οξείδια σιδήρου ή αλουμινίου και οργανική ύλη. Η προσρόφηση του βορίου στα σωματίδια αργίλου είναι αναστρέψιμη, έτσι ώστε το προσροφημένο βόριο να μπορεί να απελευθερωθεί στο εδαφικό διάλυμα. Έχει επίσης υψηλή συγγένεια με οξείδια σιδήρου και αλουμινίου.
- Βόριο σε εδαφικό διάλυμα ως βορικό οξύ (H3BO3) και βορικά ιόντα (BO3-). Το διάλυμα βορίου στο έδαφος είναι διαθέσιμο στα φυτά (κυρίως ως H3BO3).
Η αναλογία μεταξύ της συγκέντρωσης βορίου στο εδαφικό διάλυμα και του βορίου που προσροφάται προς τα σωματίδια του εδάφους επηρεάζεται από τα συστατικά του εδάφους (ορυκτά αργίλου, ελεύθερα οξείδια και οργανική ύλη) καθώς και από άλλους παράγοντες όπως ο τύπος και η συγκέντρωση αλάτων στο έδαφος , pH και θερμοκρασία.
Στην πραγματικότητα, το μεγαλύτερο μέρος του βορίου στο έδαφος απορροφάται σε οργανική ύλη, ενεργώντας ως δεξαμενή βορίου από την οποία το βόριο μπορεί εύκολα να απελευθερωθεί στο εδαφικό διάλυμα.
ΠΡΟΛΗΨΗ ΣΥΣΩΡΕΥΣΗΣ ΒΟΡΙΟΥ ΣΤΗ ΡΙΖΙΚΗ ΖΩΝΗ
Δεδομένου ότι τα τοξικά επίπεδα βορίου είναι μόνο ελαφρώς υψηλότερα από τα επίπεδα ανεπάρκειας, είναι σημαντικό να διατηρηθεί ένα μη τοξικό επίπεδο βορίου στο εδαφικό διάλυμα. Για να επιτευχθεί αυτό, η ριζική ζώνη πρέπει να ξεπλένεται είτε περιοδικά είτε συνεχώς.
Η ποσότητα νερού και τα διαστήματα άρδευσης θα πρέπει να προσδιορίζονται με τον ίδιο τρόπο που γίνεται για την αντιμετώπιση της συσσώρευσης αλατότητας στο έδαφος.
ΚΟΙΝΑ ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ ΒΟΡΙΟΥ
Πηγή Βορίου | Τύπος | Σύσταση |
Διφθοριούχο νάτριο | Na2B4O7·10H2O | 11% B |
Βορικό οξύ | H3BO3 | 17.5% B |
Solubor | Na2B8O13·4H2O | 20% B |