Υπάρχουν 13 θρεπτικά ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη του φυτού. Αυτά χωρίζονται σε μακροθρεπτικά ( τα θρεπτικά που είναι απαραίτητα σε μεγάλες ποσότητες για την ανάπτυξη του φυτού) και τα μικροθρεπτικά (χρειάζονται σε μικρότερες ποσότητες για την ανάπτυξη του φυτού). Παρά το γεγονός ότι τα μικροθρεπτικά είναι απαραίτητα σε μικρές ποσότητες, δεν είναι μικρότερης ζωτικής σημασίας από τα μακροθρεπτικά.
|
|
||
| Σίδηρος (Fe), Χαλκός (Cu), Βόριο (B), Χλώριο (Cl), Μαγγάνιο (Mn), Μολυβδαίνιο (Mo), Ψευδάργυρος (Zn) | |||
| Πρωτογενή θρεπτικά: Άζωτο (N), Φώσφορος (P) , Κάλιο (Κ) | |||
| Δευτερογενή θρεπτικά: Ασβέστιο (Ca), Μαγνήσιο (Mg), Θείο (S) |
Πίνακας 1: Φυτοθρεπτικά
Η διαθεσιμότητα και η κινητικότητα των παραπάνω θρεπτικών έχουν μεγάλη σημασία και παίζουν σημαντικό ρόλο στη σωστή διαχείριση των θρεπτικών, την άρδευση και τη λίπανση.
Η κινητικότητα των θρεπτικών στο έδαφος επηρεάζει άμεσα την πρόσληψη τους από τα φυτά και την ευαισθησία τους στην έκπλυση, την πτητικότητα και την απορροή τους. Για παράδειγμα όταν το άζωτο στη μορφή NO3- εμφανίζει υψηλή κινητικότητα στο έδαφος, ο φώσφορος εμφανίζει χαμηλή κινητικότητα. Αυτό σημαίνει ότι το άζωτο μπορεί να διασκορπιστεί και να φτάσει στις ρίζες, αλλά πρέπει να υπάρχει προσεκτική διαχείριση για την αποφυγή έκπλυσης, ενώ ο φώσφορος πρέπει να εφαρμόζεται πολύ κοντά στις ρίζες προκειμένου να απορροφηθεί από αυτές.
Παρόλα αυτά, λόγω του ότι ο φώσφορος παραμένει στην επιφάνεια του εδάφους, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα επιφανειακής απορροής, μέσω των κατακρημνίσεων. Αξίζει να σημειωθεί ότι το άζωτο με τη μορφή NH4+ εμφανίζει χαμηλή κινητικότητα, άρα δεν έχει σημασία μόνο το θρεπτικό καθαυτό, αλλά και μορφή που εφαρμόζεται στο έδαφος.
Η κινητικότητα των θρεπτικών μέσα στο φυτό, επηρεάζει το πως εμφανίζονται τα συμπτώματα της τροφοπενίας στα φύλλα. Η τροφοπενία ενός δυσκίνητου στοιχείου εμφανίζεται κυρίως με κιτρίνισμα-χλώρωση των νεαρών φύλλων, ενώ η τροφοπενία ευκίνητων θρεπτικών εμφανίζεται με χλώρωση στα παλιά φύλλα.
Αυτό συμβαίνει γιατί τα ευκίνητα στοιχεία κινούνται από τα παλιά προς τα νέα φύλλα για να ενισχύσουν την νέα ανάπτυξη, ενώ τα δυσκίνητα στοιχεία δεν μπορούν να κινηθούν από τα παλιά στα νέα φύλλα, και έτσι τα συμπτώματα της τροφοπενιάς εμφανίζονται στα νέα φύλλα.
Τα ευκίνητα θρεπτικά περιλαμβάνουν τα βασικά θρεπτικα Ν-P-K, ενώ τα δυσκίνητα περιλαμβάνουν τα δευτερεύοντα μακροθρεπτικά όπως το ασβέστιο και το μαγνήσιο, καθώς και τα περισσότερα από τα μικροθρεπτικά.
Η σωστή διαχείριση των θρεπτικών περιλαμβάνει όχι μόνο την κατανόηση των αναγκαίων ποσοτήτων, αλλά και την κίνηση τους στο έδαφος και το φυτό, καθώς και την ταυτοποίηση των συμπτωμάτων τροφοπενιών ή τοξικότητας.
| Θρεπτικά | Μορφή πρόσληψης | Κινητικότητα στο έδαφος | Κινητικότητα στα φυτά | Ρόλος στην ανάπτυξη των φυτών | Σημάδι ανεπάρκειας |
| Αζωτο | NO3–, NH4+ | Κινητικό με τη μορφή NO3–, ακίνητος με τη μορφήNH4+ | Κινητικό | Χλωροφύλλη, αμινοξέα, πρωτεΐνες | Κιτρίνισμα στη μέση του φύλλου, μειωμένη και κοκκινοκαφέ νέα ανάπτυξη |
| Φώσφορος | HPO42-, H2PO4– | Ακίνητο | Κάπως κινητικό | DNA/RNA, ATP, κυτταρική μεμβράνη | Μωβ ή κοκκινωπός αποχρωματισμός στα φύλλα, κακή ανάπτυξη, κακή ριζοβολία, πρώιμη πτώση του καρπού |
| Κάλιο | K+ | Κάπως κινητικό | Πολύ κινητικό | Μεταβολισμός φυτών, απόκριση στο στρες, ρύθμιση απώλειας νερού | Κιτρίνισμα των περιγραμάτων και των φλεβών των φύλλων, τσαλακώματα ή αναδιπλώμενα φύλλα, κακή ανάπτυξη |
| Ασβέστιο | Ca2+ | Κάπως κινητικό | Ακίνητο | Σχηματισμός κυτταρικού τοιχώματος | Κιτρίνισμα κατά τη νέα ανάπτυξη, εντοπισμένη νέκρωση ιστού |
| Μαγνήσιο | Mg2+ | Ακίνητο | Κάπως κινητικό | Φωτοσύνθεση, χλωροφύλλη | Μεσοφλεβική χλώρωση (κίτρινα φύλλα με πράσινες φλέβες) |
| Θείο | SO4– | Κινητικό | Κινητικό | Αμινοξέα, πρωτεΐνες, έλαια, χλωροφύλλη | Κιτρίνισμα σε όλο το φυτό, νεκρωτικές άκρες κατά τη νέα ανάπτυξη |
| Βόριο | H3BO3, BO3– | Πολύ κινητικό | Ακίνητο | Κυτταρικό τοίχωμα, μεταφορά ζάκχάρων, σχηματισμός σπόρων και καρπών, ανάπτυξη ορμονών | Κυτταρικό τοίχωμα, μεταφορά ζάχαρης, σχηματισμός σπόρων και καρπών, ορμόνη |
| Χαλκός | Cu2+ | Ακίνητο | Ακίνητο | Παραγωγή λιγνίνης, φωτοσύνθεση, μεταβολισμός φυτών | Απαλό πράσινο, μαραμένη νέα ανάπτυξη, κιτρίνισμα, μαρασμός |
| Σίδερο | Fe2+, Fe3+ | Ακίνητο | Ακίνητο | Παραγωγή χλωροφύλλης και ενζύμων | Κιτρίνισμα στη νέα ανάπτυξη |
| Μαγγάνιο | Mn2+ | Κινητικό | Ακίνητο | Φωτοσύνθεση, αναπνοή, αφομοίωση αζώτου | Μεσοφλεβιδική χλώρωση σε νέα ανάπτυξη, μαύρες κηλίδες στα φύλλα |
| Ψευδάργυρος | Zn2+ | Ακίνητο | Ακίνητο | Χλωροφύλλη, ένζυμα, πρωτεΐνες, αυξητικές ορμόνες | Μεσοφλεβική χλώρωση σε νέα ανάπτυξη |
| Μολυβδαίνιο | MoO4– | Κάπως κινητικό | Ακίνητο | Κύκλος αζώτου | Κιτρίνισμα του περιγράμματος των φύλλων στη νέα ανάπτυξη |
| Χλώριο | Cl– | Κινητικό | Κινητικό | Άνοιγμα και κλείσιμο στομάτων (αναπνοή) | Κιτρίνισμα του περιγράμματος των φύλλων |
Πίνακας 2: Πρόσληψη θρεπτικών στοιχείων από τα φυτά και σημάδια ανεπάρκειας
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε την συμπεριφορά των θρεπτικών συστατικών στο έδαφος και στα φυτά. Η σωστή κατανόηση θα οδηγήσει στις σωστές αποφάσεις διαχείρισης θρεπτικών συστατικών που μπορούν να σας εξασφαλίσουν βελτιστοποιημένες αποδόσεις και να σας βοηθήσουν να μειώσετε το κόστος των λιπασμάτων και τα απόβλητα.
